બ્રેકીથેરાપી એ રેડિયોથેરાપીનું (શેકની સારવાર) એક સ્વરૂપ છે જેમાં કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતો સીધા જ સારવારની જરૂર હોય તેવા વિસ્તારની અંદર અથવા તેની બાજુમાં મૂકવામાં આવે છે. તેનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે પ્રોસ્ટેટ (પુરુષોમા) સર્વાઇકલ (સ્ત્રીની યોનીમા), સ્તન અને ચામડીના કેન્સર સહિત વિવિધ કેન્સરની સારવાર માટે થાય છે.

પ્રક્રિયા દરમિયાન કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતો, જેમ કે બીજ અથવા ગોળીઓ, ગાંઠમાં અથવા તેની નજીક દાખલ કરવામાં આવે છે. આ સ્ત્રોતો કિરણોત્સર્ગનું ઉત્સર્જન કરે છે. જે નજીકના કેન્સર કોશિકાઓના ડીએનએને નુકસાન પહોંચાડે છે. તેમને વિભાજન અને વધતા અટકાવે છે. કિરણોત્સર્ગ સ્થાનિક છે. ગાંઠને લક્ષ્ય બનાવે છે જ્યારે આસપાસના તંદુરસ્ત પેશીઓને નુકસાન ઘટાડે છે.

બ્રેકીથેરાપી વિવિધ તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને કરી શકાય છે:

1. ઇન્ટસ્ટિશિયલ બ્રેકીથેરાપી: કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતો સોય, કેથેટર અથવા એપ્લીકેટર્સનો ઉપયોગ કરીને ગાંઠ અથવા આસપાસના પેશીઓમાં સીધા દાખલ કરવામાં આવે છે.

2. ઇન્ટ્રાકેવિટરી બ્રેકીથેરાપી: કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતો શરીરના પોલાણની અંદર મૂકવામાં આવે છે, જેમ કે યોનિ (સર્વાઇકલ કેન્સર માટે) અથવા ગુદામાર્ગ (પ્રોસ્ટેટ કેન્સર માટે).

3. સરફેસ બ્રેકીથેરાપી કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતો ત્વચા પર મૂકવામાં આવે છે, જે સપાટી પર અથવા તેની નજીકના ગાંઠમાં સીધા રેડિયેશન પહોંચાડે છે.

આ પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે દર્દી માટે અગવડતા ઘટાડવા માટે એનેસ્થેસિયા હેઠળ કરવામાં આવે છે. અલ્ટ્રાસાઉન્ડ, સીટી સ્કેન અથવા એમઆરઆઈ જેવી ઇમેજિંગ તકનીકોનો ઉપયોગ કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતોના સ્થાનને ચોક્કસ રીતે માર્ગદર્શન આપવા માટે થાય છે. એકવાર સ્થિતિમાં, કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતો સારવાર યોજનાના આધારે ચોક્કસ સમય માટે કિરણોત્સર્ગનું ઉત્સર્જન કરે છે.   સારવાર પછી, કિરણોત્સર્ગી સ્ત્રોતો દૂર કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયા કરવા માટે નિષ્ણાત ડૉક્ટરની દેખરેખ હેઠળ કરવામાં આવે છે. સટરર્લિંગ હોસ્પિટલ ભયલી ખાતે ડૉ ઋષિ પંચાલ તથા ડૉ ઈંદરપ્રીતકોર, બ્રેકીથેરાપી તથા અન્ય શેકની સારવારના નિષ્ણાત તરીકે સેવા બજાવે છે. આ નિષ્ણાતો દ્વારા 2000 કરતા પણ વધુ દર્દીઓમાં બ્રેકીથેરાપી સારવાર આપીને ઉત્કૃષ્ટ તથા સફળ સારવાર આપેલ છે. સ્ત્રીઓના તથા પુરુષોના પ્રજનન અંગોના કૅન્સર માટે બ્રેકીથેરાપી અનિવાર્ય છે.

Reporter: News Plus